مقدمه
ما دانشكده ها ،كتابخانه ها و منازلمان را با فناوريهاي الكترونيكي مجهز نموده ايم اما آيا ما دانشجويان و اساتيد را در برابر اطلاعاتي كه سخت آنهارا مورد حمله قرار مي دهند بوسيله اين فناوريها مجهز نموده ايم؟ چه اتفاقي مي افتد هنگامي كه دانشجو مي تواند اطلاعات بيشتري از اينترنت بدست آورد آيا در گذشته اطلاعات بوسيله يك استاد يا يك تكست بوك انتقال پيدا مي كرد؟ يك دانشجو در هنگام برخورد با اطلاعات زياد و ممكن چه بايد انجام دهد؟ كدام اطلاعات قابل قبول مي باشد و كدام قابل قبول نيست؟
امروزه با دسترس بودن اطلاعات درست و غلط زياد هركسي را در راستاي سيستم آموزشي قرار مي دهد يا نمي دهد- بايد نه تنها مهارتهاي خواندن و مهارتهاي كامپيوتري داشته باشد بلكه همچنين مي بايست مهارتهاي اطلاعاتي هم داشته باشد.

سواد اطلاعاتي چيست؟

اصطلاح سواد اطلاعاتي بعضي اوقات ترجيحا به عنوان اطلاعات مناسب و بطور عموم به عنوان توانايي دسترسي ، ارزيابي ، سازماندهي واستفاده از اطلاعات در يك تنوع از منابع تعريف شده است براي اينكه كسي داراي سواد اطلاعاتي گردد بايد چگونگي وضوح يك موضوع يا ناحيه اي از دستورالعملهاي مورد نياز را بشناسد. انتخاب اصطلاحات مناسبي را براي روشني مفهوم يا موضوع  مطابق دستورالعمل يك خط مشي جستجو انتخاب كند كه منابع مختلف اطلاعاتي و روشهاي متنوعي كه اطلاعات را سازماندهي مي نمايد فرموله كند.

داده هاي جمع شده را براي ارزيابي ، تناسب ، كيفيت و مفيد بودن تحليل نمايد و بطور صحيح اطلاعات را به طرف دانش سوق دهد(انجمن كتابداري امريكا1989)اين شامل يك فهم عميق از چطور و كجا اطلاعات را پيدا كردن مي شود. توانايي قضاوت دراطلاعات هدفدار و محتاطانه مي باشد ، چطور بهترين اطلاعات مي تواند به نشان دادن مشكل يا انتشار آن در يك دست كمك نمايد.

سواد اطلاعاتي همانند سواد كامپيوتري كه نيازمند شناخت فناورانه است واينكه چطور نرم افزار و سخت افزاري را بسازيم نيست يا سواد كتابخانه كه نيازمند توانايي استفاده از مجموعه كتابخانه و خدماتش مي باشد نيست. همچنين يك ارتباط قوي متعلق به همه اين مفاهيم وجود دارد. هر كدام از اين سوادها چندين سطح از تفكر را بصورت حياتي نياز دارند. اما در مقايسه با سواد كامپيوتري سواد اطلاعاتي صرفا به آنسوي دسترسي داشتن به دانش چطور استفاده نمودن از فناوري مي رود زيرا فناوري تنها كيفيت آموزش تجربي را تضمين نمي نمايد. ودر مقايسه  با سواد كتابخانه اي ، سواد اطلاعاتي بيشتر از جستجو در يك فهرست پيوسته يا مواد مرجع ديگرمي باشد زيرا سواد اطلاعاتي يك تكنيك نيست بلكه يك هدف براي آموزشگران مي باشد.(گيلتن1994)سواد اطلاعاتي به يك آگاهي از روشي كه سيستم هاي اطلاعاتي كاربردي و ارتباط ديناميك بين يك نياز اطلاعاتي ويژه و منابع و كانالهاي مورد نياز به منظور رضايت آن نياز مورد نياز است.

چرا بايد سواد اطلاعاتي را مورد بحث قرار دهيم؟

نياز به ارزيابي مقبوليت اطلاعات چيز جديدي نيست اما اخيرا اغلب آموزشگران منتظرند تا بدقت چندين مجموعه از مواد مرجع انتخابي در كتابخانه هاي دانشگاهي و عمومي را كه شاخه محدودي از متون وسيع مورد توافق را در كلاس درس يا در كتاخانه شخصي مورد بحث قرار دهند. بهرحال اززماني كه هر كسي مي تواند يك صفحه وب بسازد، براي مثال شما چطور مي توانيد بگوييد اطلاعات مورد اطمينان است يا نه؟يك نكته حياتي در باره استفاده از اينترنت اين است كه اطلاعات پستي خصوصي نيازمند گذر از قيد و بندهاي ويراستاري رسمي يازير گذر هر نوع از چك حقايق نيست. بي ميلي در جستجوي اطلاعات از منابع قابل اطمينان ودرست از قبيل كتابهاي خوب نمايه شده يا اطلاعات وسوسه انگيز نتايج كامپيوتري اما كيفيت پايين حاصل مي شود نه تنها ما بايد آموزشگران با بصيرتي باشيم بلكه علاوه بر آن ما بايد بطور مداوم آموزش ببينيم. اگر چه در اين جهان تغييراتي بصورت افزايشي صورت گرفته است بنابراين نياز به يادگيري احساس مي شود. تغييرات هولناكي هم در ميزان وهم در تنوع منابع اطلاعاتي ديده مي شود ، تغييرات وسيعي در فناوري ايجاد شده كه  روي زندگيمان از بانكداري گرفته تا مراقبت پزشكي و هرچيز ديگري تاثير مي گذارد. ما نياز داريم براي دانستن بيشتر و يادگيري بيشتر در جهان اطرافمان تغيير را بپذيريم. طبق يافته هاي بريويچ و جانز در سال 1993 سواد خواندن بصورت رسمي ، نوشتن و دلايل حسابگرانه براي يادگيري در طول دوران زندگي سودمند مي باشند. كميت افزايش اطلاعات از همه منابع و فشار به منظور ابقا در يك حالت استمرار از مفاهيم يادگيري مداوم كه ما بايد دراستفاده از اطلاعات مهارت داشته باشيم. نياز به شروع واستفاده از اطلاعات در تمامي حالتهاي زندگي احساس و فراهم آوري سواد اطلاعاتي مناسب بايد با فراهم آوري سوادهاي ديگربا هم آميخته شوند(دارچ و ديگران سال 1997

مشكلات آموزشي

با سواد اطلاعاتي شدن يك فرايند موثر است ، ايجاد جستجو در خارج از حيطه دانش از چندين منبع نسبت به دريافت و گزارش حقايق انفعالي ، روش استاد بايد دانش يك مربي يا راهنما را افزايش دهد.(انجمن رسانه آموزشي ويسكانسين)استادان ، پروفسورها ، استادياران ، كتابداران ، مديران وجامعه بايد براي همكاري توسعه روشهايي كه نه تنها مشكلات دانشجويان در استفاده از مواد كلاس درس بلكه همچنين در استفاده منابع اجتماع زيادي را حل نمايد.

استادان بايد آمادگي اينرا داشته باشند كه به دانشجو تفكر لازم ،مشاهدات جديد هوشمندانه ، خلاق و استفاده گر از اطلاعات آموزش دهند.(لنوكس1993)هدف اينست ابتدا دانشجويان را براي چگونگي يادگرفتن(ياد بگيرد چگونه آموزش ببيند) آماده نماييم و اين مهرتها را در محدوده هاي ديگر زندگيشان ياد بگيرند بنابراين آنها مي توانند جستجوگران و مشتريان اطلاعات سراسر زندگيشان باشند.

استادان در تمامي موضوعات بايد نگرش درست ورسمي بايك كوشش در پرسش از يادگيرنده و فرايند پرسش علمي از وي داشته باشند.(لنوكس1993)اين به معني انتقال چندين مسئوليت در كسب دانش از استاد به دانشچو و مجاز بودن دانشجويان براي توسعه پرسش ها ، خط مشي ها براي جستجوي جوابها و فرموله كردن نتايج مي باشد. آن همچنين به معني داشتن سخنرانيهاي كمتر و جايگزيني آنها با خط مشي هاي كاربردي در سواد اطلاعاتي مي باشد.(كميسيون آموزش عالي1995)با توافق نظر ، آموزشگران و محققين بايد دست به گريبان شوند با تعريف استانداردها و شايستگيهاي سازمانيافته با سواد اطلاعاتي روشهاي جديد موثري براي استخدام آموزشگران و اندازه گيري نتايج و برخورد اين قبيل آموزشي كلرادو(1994) ، انجمن كتابداران آموزشگاهي وانجمن ارتباطات و فناوري آموزشي (1996) ، آموزشگاهاي عمومي بلينگهام (1996) شش مهارت بزرگ (ايزنبرگ و بركويتز1990) و دانشگاه ايندياناي پنسيلوانيا(اسلاتر و ناپ1994) انتقال يافته اند.

مشكلات يادگيري

مقداري از يادگيريهاي ما در مجموعه هاي رسمي چه و كجا پكيجها و مطالب آماده شده مي باشند كه ما انهارا ياد مي گيريم و بصورت اتفاقي ميباشند. اما يادگيريهاي زياد همچنين در مجموعه هاي غير رسمي و غير رسميانه بصورت خوبي اتفاق مي افتند. سواد اطلاعاتي در همه سه نوع جانشيني يادگيري بصورت حياتي وجود دارد.

با سواد اطلاعاتي شدن شامل يك تغييرموثر و يك روش براي دانشجويان زيادي است كه يادگيري را آموخته اند. اول از همه دانشجويان بايد بطور خود آموز در پي يادگيري باشند. اين نوع از استقلال ، دانشجويان را در يادگيري موثر آماده مي نمايد تا مشكل زندگي واقعي را حل نمايند.(برويك و جي1989). همچنين در باسواد شدن اطلاعاتي ، دانشجويان مسئوليت بيشتري را براي يادگيري شخصيشان هم بصورت خصوصي يا در كارهاي گروهي ميپذيرند.

تحت عنوان دانشجوياني كه شايستگي بيشتري در استفاده از آپشن هاي منابع اطلاعاتي دارند انها نسبت به روشهاي يادگيري و روشهاي ترجيهي يكسان سازي دانش آگاهي مي يابند(بلكلي و كاريگان1994)يك روش موفق براي توسعه مهارتهاي سواد اطلاعاتي در يادگيري منابع گسترش يافته مي باشد كه دانشجوياني را شامل  مي شود كه مسئوليت بيشتري در قرار گيري منابع بيشماري در جريان يادگيري و پذيرفتن آن مي باشند. اين نگرش مهارتهاي يادگيري دوران زندگي را تكامل مي بخشد زيرا دانشجويان در حال يادگيري از همان منابعي كه براي استفاده  در زندگي  روزانه از قبيل كتابها ، روزنامه ها ، تلويزيون ، پايگاههاي اطلاعاتي ، اسناد دولتي ، كارشناسان موضوعي و ديگران هستند(انجمن كتابداران امريكا1989)
گذشته از اين ، يادگيري منابع گسترش يافته يك امتياز بزرگ را فراهم مي نمايد(آن به دانشجويان اجازه مي دهد به منظور انتخاب موادي كه سطوح آكادميكي شان را و روشهاي يادگيري ترجيحي كه اخذ نموده اند تا ويژگي فرايند يادگيري را در دانشجويان بصورت خصوصي كمك نمايد).

مشكلات آموزشگاهها

به منظور تربيت آموزشگراني كه داراي سواد اطلاعاتي هستند ، آموزشگاهها نياز به مهارتهاي سواد اطلاعاتي كاملي در اثناي دوره تحصيلي در شروع تمامي محدوده هاي موضوعي در سالهاي آغازين تحصيلي دارند.
موسسات آموزشي كه مايلند آموزشگران را در طول زندگي تربيت نمايند بايد در چندين بيس تفكر مجدد در دانشكده متخصص اطلاعات را از قبيل كتابداران و متخصصين رسانه اي را تعليم دهند و با يكديگرتا پايان كار كنند و عهده دار اين قضيه شوند.(بريتينگهام1994).

براي مثال ، يك رئيس بعنوان رهبر آموزشي ، ترويج مي دهد يادگيري منابع گسترش يافته را بوسيله طرح مناسب زماني و حمايتهاي بودجه اي كه فراهم مي نمايد. بعنوان متوليان آموزشي ، كلاس درس  ومتخصصين رسانه كتابخانه اي بطور موثري در شناسايي نيازهاي يادگيري دانشجويان ، توسعه واحدهاي آموزشي كه آسان مي نمايد فعاليتهايي كه عمل مفهومي پيشنهادي را در استفاده از يك تنوع از منابع اطلاعاتي و برنامه راهنماي دانشجويي را شامل مي گردد(انجمن رسانه آموزشي ويسكانسين).
بر اساس مطالعه اي كه اخيرا انجام گرفته فاكتورهاي زير نتيجه اي را به دنبال داشت كه در آن مهارتهاي اطلاعاتي موفقيت آميز در دوره تحصيلي دانشگاهي را نشان مي دهد.

- اين موسسه يك تعهد قوي براي نتايج آموزشي عالي براي دانشجويان در محدوده تفكر حياتي ، حل مشكل و مهارتهاي اطلاعاتي دارذ.

- مديران كتابخانه تعهدات بلند مدتي براي دستورالعمل كتابخانه تكميلي در دوره تحصيلي دارند.

- دانشكده و كتابداران در دوره تحصيلي جهت توسعه بايد با يكديگر كار  كنند.(1995).

محدوده تحصيلي مناسبب با يادگيري مشكل گسترش يافته شامل نظم مجدد روشهاي آموزشي و ارتباط آموزشي تحت عنوان خط مشي هاي ارزيابي شده جايگزين مي شود.(بليكلي و كاريگان1994).

مشكلات كتابداران و كتابخانه ها

كتابداران در آغازراه (1970) در مفاهيم ايده اي  از سواد اطلاعاتي وارتباطش با يادگيري در طول زندگي پيشقدم شدند ابتداعا مفهوم  سواد اطلاعاتي كه تاكيد مي كرد روي روش بعدي كتابخانه ها و كتابداران در كمك به استفاده و كاربرد اطلاعات تكامل بخشيدند.

برخورد موثر از يادگيري متني گسترش يافته تا يادگيري منابع گسترش يافته شامل استفاده رفتاري از مواد كتابخانه اي ويك تقاضا مي شود براي منابع رسانه اي بيشتر و متنوع ، شامل مواد چاپي . در نتيجه ، مديران آموزشگاهي به ارزيابي مجدد اينكه چطور سرمايه ها توزيع شوند بين بودجه تكست بوك ها وبودجه براي منابع رسانه اي كتابخانه نياز خواهند داشت.

كتابخانه هاي عمومي مجبورند بيشتر هماهنگ شوند بصورت تنگاتنگ با آموزشگاهها و سايت هاي آموزشي ديگر به منظورتامين دسترسي مفيد به منابع اطلاعاتي و فناوري براي همه سنين و توانائيها براي باقي گذاشتن يك منبع جامع قوي براي آموزش در طول زندگي چنانچه متخصصين اطلاعاتي ، كتابداران ناميده مي شوند بطور متناوب براي مشاوره با استادان وآموزشگران وبه منظور آموزش وراهنمايي در زمينه مهارتهاي سواد اطلاعاتي نه تنها در كتابخانه هاي آموزشگاهي و دانشگاهي بلكه در كتابخانه هاي عمومي و اختصاصي بخوبي فراهم شده است .

توجه مهمي براي همه نوع از كتابخانه ها و جود دارد كه رشته اي از حمايت ها را كه اين كتابخانه ها استفاده دارند داده و ان تفكر از دارائيهاي كتابخانه و تقاضا براي سهم منابع متعلق به پلكان هاي كتابخانه ها از اهميت امانت بين كتابخانه اي افزوني يافته است.

مشكلات محل كار

امروزه تغييرات زيادي درمحل كار اتفاق مي افتند. مستخدمين انتظار دارند از پيشرفتهاي فناورانه سريع تا عمليات طبيعي جريان وتا دارا بودن توانايي حل كننده هاي مشكل پيش فعال خوب نگه داري كنند.(هانكوك1993) .

مهارتهاي سواد اطلاعاتي كه از مجموعه هاي آموزشي تا حرفه اي كليدهايي براي كمك به مستخدمين به منظور نگهداري خوب از تغييرات در شغل و متصديان حمل ونقل و در خود اصلاحي و ارتقاء مهارتها انتقال مي دهد.

دپارتمان گزارش كار ايالت متحده تا كميسيون امنيت مهارتها ضروري فهرست مي نمايند سواد اطلاعاتي را بعنوان يكي از پنج نياز مناسب  و ضروري براي اجراي شغلي مي باشد.

آگاهي از روشهاي بازار يابي ، اوضاع اقتصادي و سياستهاي موثر اقتصادي شامل دنبال كردن اطلاعات بصورت فعال در تصميماتي كه اتخاذ خواهد شد مي باشد.از قبيل اطلاعاتي كه اجبارا براي نو بودنش ، نفوذش ، منبع و درستي آن ملحوض مي شود. اشتباه در فهم اطلاعات روي قسمتي از آموزشگاهها و معاملات در دانشجوياني كه آمادگي براي جهان واقعي كارندارند و مشكلات اقتصادي جاري دارند از كشورمان و بحث در مورد صلاحيت هاي بين المللي امريكا و خطوط ارزشي بيسوادي اطلاعاتي بصورت كوششي ضعيف و بصورت ملي و خصوصي نتيجه خواهد داد.(برويك1992).

مشكلات جامعه و فرهنگ

چطور كشورمان واقعيات عصر اطلاعات را كه تاكيد بيشماري روي روش آزاد زندگي و توانايي ملي براي شايستگي بين المللي دارد مورد بحث قرار مي دهد.

تحت عنوان يك جامعه ، ما با يك شمار از تصميمات به منظور كانديدا شدن روزمره ، انتشارات، توليدات ، و انتخاب هاي ديگر روبرو مي شويم.كيفيت زندگي خصوصي وسعت زيادي پيدا كرده كه به توانايي شهروندان بستگي دارد و طبق نظر برويك و جي 1989 مشتريان آگاه اطلاعاتي ناميده مي شوند.
در حقيقت ، فناوري اطلاعات بطور وسيع شكاف بين داشته ها ونداشته ها را ظاهر مي سازد
براي مثال ، اقليت ها ودانشجويان ،بزرگسالان بيسواد ، مردم انگليسي زبان و كم بهرگان اقتصادي قادرند به نوعي از اطلاعات كه ممكن است زندگيشان را بهبود بخشد دسترسي پيدا كنند(انجمن كتابداران امريكا1987).
طبق نظر برويك وجي احتياط درتجارت اطلاعات ، كنترل منابع اطلاعاتي و فناوري جديد اطلاعاتي بايد شكاف بين داشته ها و نداشته ها را توسعه بخشد. تفاوت كلي تهيه كنندگان(اطلاعات)مي تواند در راس قرار گيرد اگر چه دسترسي به فناوري اطلاعات ميسر شده و اگر چه اطلاعات مناسب فراهم شده است.
 يادداشت ها

چالشهاي قرن بعدي مواجه شده با ارزش اقتصادي حصول شده از دانش و مراقبت از نيروي كاري حال و آينده مان كه مي تواند اين جريان را شركت دهد و به انجام رساند اگر چه پيش بيني چندين سال قبل بوسيله پتردراكر(1969) تحت عنوان مهمترين عامل (مردم) مجبور خواهند بود ياد بگيرند چگونه آموزش ببينند پيش بيني شده بود. به عبارت ديگر مهمترين چيز، اينست كه مهارتهاي خاصي وجود ندارد ، اما يك مهارت جهاني وجود دارد كه از استفاده دانش و سفارش نظام يافته تحت عنوان يافته ها براي ايجاد مهارت و انجام آن است.

پاراگراف آخر تحت عنوان عمل ارتباط از راه دور سال 1996 به وقوع پيوسته كه يك عصر جديد از مجال آموزشي را براي آموزشگاه ملي كودكانمان ، دانشجويان دانشكده و مراجعين به كتابخانه پيشرو قرار داده است. اين نوع از ارتباط خدمات جهاني و خدمات ارتباط از راه دور منحصر بفرد را براي نواحي روستايي و نواحي شهري ميسر نموده است. اين شاهراههاي اطلاعاتي را به ما نشان مي دهد و اطلاعات را بيشتر قابل دسترسي مي نمايد ، شايد بموجب اين كمك سواد اطلاعاتي افزايش يابد.

سوپر شاهراههاي اطلاعاتي علاقه عمومي به راههايي براي در اختيار قرار دادن مردم به دسترسي شبكه هاي الكترونيكي و استفاده از اطلاعات موجود در آنها ايجاد نموده است. وعده هاي زيادي در باره اعطاي آموزش پيشنهادي بوسيله فناوري اطلاعاتي داده شده اما تهيه مهارتهاي تكميلي نياز است تا ديدگاهي را براي موفقيت داشته باشيم و درضمن مركزي براي آموزشگران لازم است.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: